Strona powstała w ramach projektu pn. „RUNDA po mostach i górkach”. Mikroprojekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020 oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Beskidy.

logotypy unijne
Przejdź do treści

Hala Boracza – hala pasterska położona w Beskidzie Żywieckim w Grupie Lipowskiego Wierchu i Romanki, na przełęczy o wysokości około 860 m, pomiędzy szczytem Prusowa (1010 m) a wierzchołkiem 998 m na północno-zachodnim grzbiecie Redykalnego Wierchu. Hala zajmuje siodło tej przełęczy, opada też dość nisko w północno-wschodnim kierunku do doliny Żabniczanki i w zachodnim do doliny Milowskiego Potoku[1].

Nazwa hali pochodzi najprawdopodobniej od nazwiska właściciela, w okolicach występuje bowiem nazwisko Borak. Na hali znajduje się niewielkie osiedle należące administracyjnie do Żabnicy oraz schronisko PTTK na Hali Boraczej. Zostało wybudowane w 1928 przez żydowską organizację sportową "Makkabi". Odbudowane w 1932 po pożarze (według innej wersji wybudowano nowy obiekt, gdyż stary był za mały[2]), w okresie okupacji częściowo splądrowane przez Niemców, następnie opuszczone. Od 1946 ponownie udostępnione turystom (najpierw przez PTT, a następnie PTTK). W latach 1968-1970 przeszło generalny remont. Jesienią 2008 r. elewacja schroniska została wymieniona na drewnianą[3].

Dawniej rejon Hali Boraczej pokrywały pola uprawne. Uprawiano głównie owies i ziemniaki. Pozostałością po nich są liczne kupy zbieranych z pól kamieni, które składowano z reguły pod jarzębinami. Po zaprzestaniu uprawy dawne pola zarosły roślinnością trawiastą, wśród której wyróżnia się około 40-60 gatunków roślin kwiatowych. Wiosną masowo zakwita rzeżucha łąkowa[4]. Dzięki środkom z "Programu aktywizacji gospodarczej oraz zachowania dziedzictwa kulturowego Beskidów i Jury Krakowsko-Częstochowskiej OWCA plus"objęta została wypasem owiec.

W rejonie hali znajduje się najbardziej znana jaskinia Beskidu Żywieckiego – Jaskinia w Boraczej i węzeł 6 szlaków turystycznych[3]. Hala jest dobrym punktem widokowym na Grupę Romanki i Liptowskiego Wierchu, Suchą Górę oraz doliny Żabnianki i Soły[4].

Nazwą Hala Boracza obejmuje się trawiaste obszary w rejonie przełęczy, oprócz tej hali w pobliżu jest jeszcze hala Cukiernica Niżna położona za niewielkim pasem lasu na grzbiecie Redykalnego Wierchu oraz położone niżej polana i osiedle Studzianka[5].

 

Hala Lipowska – rozległa polana na południowo-wschodnim stoku Lipowskiego Wierchu (1324 m), na obszarze Żywieckiego Parku Krajobrazowego. W przeszłości była intensywnie użytkowana pastersko, stąd tradycyjna nazwa "hali", nie mająca jednak nic wspólnego z halą jako piętrem roślinnym w górach. Drugi człon nazwy pochodzi od lip, które dawniej zapewne tutaj rosły[1]. Poniżej dolnego, południowo-wschodniego krańca Hali Lipowskiej znajduje się druga, przylegająca do niej polana, na mapie Geoportalu podpisana jako Toczysko. Wraz z nią Hala Lipowska rozciąga się od wysokości około 1150 po 1290 m[2]. Obecnie obydwie te polany obejmuje się wspólną nazwą Hala Lipowska[3].

Na górnym skraju Hali Lipowskiej, pod lasem znajduje się Schronisko PTTK na Hali Lipowskiej. Wybudowała je w latach 30. XX wieku niemiecka organizacja Beskidenverein i już wówczas trwała konkurencja pomiędzy nim a pobliskim obiektem na Hali Rysiance. W czasie II wojny światowej wypoczywali w nim oficerowie Wermachty. Po II wojnie światowej przejęło je PTT, a później PTTK i uruchomiło już w 1946. Po generalnych remontach budynek wygląda inaczej niż pierwotnie – ze starego obiektu pozostało właściwie tylko podpiwniczenie[1].

Wypasu na hali zaprzestano już dawno. Pozostałością po nim jest drewniany krzyż, przy którym dawniej odprawiano msze święte dla pasterzy z tej hali i z innych okolicznych. Obecnie krzyż odnowiono, wybudowano obok kaplicę i zamontowano głaz pamiątkowy, przy którym kończy się Droga Światła upamiętniająca biskupa krakowskiego Karola Wojtyłę, który bywał na Hali Lipowskiej[4].

Z polany widać panoramę Tatr, Małej Fatry oraz Beskidu Żywieckiego. Zimą na polanie działa orczykowy wyciąg narciarski.

Hala Rysianka – wielka polana w Beskidzie Żywieckim, położona na wschodnich i południowo-wschodnich zboczach Rysianki[1]. Jej nazwa, podobnie jak nazwa szczytu, pochodzą od rysia[2]. Polana rozciąga się na wysokości od ok. 1150 do 1260 m n.p.m., a więc jeszcze w zakresie wysokości zajmowanych w Beskidach Zachodnich przez regiel górny. Z tego powodu nie jest halą w sensie naturalnego piętra roślinnego w górach, a nazwa nawiązuje jedynie do funkcjonującego tu dawniej gospodarstwa pasterskiego[3].

Hala Rysianka jest jedną z najbardziej widokowych hal w Beskidach. Panorama z niej obejmuje m.in. Pilsko, Babią Górę, a przy dobrej pogodzie również Tatry i Małą Fatrę. W pobliżu hali znajduje się rezerwat Romanka, położony na stokach Romanki oraz rezerwat Pod Rysianką[3].

W górnej części hali funkcjonuje Schronisko PTTK na Hali Rysiance, którego początki działalności sięgają 1937 r.[3]

Przewiń na górę