Fortyfikacje

Schron "Wyrwidąb" wybudowany został w okresie lipiec-sierpień 1939 r. Ciężki betonowy schron bojowy typu "D". Docelowo miał zostać uzbrojony w 3 ciężkie karabiny maszynowe typu "Browning" wz. 30, kaliber 7,92 mm. Kopuła pancerna nie została zamontowana, brak wyposażenia i instalacji wentylacyjnej, wodnej, elektrycznej (agregat). Posiadał wyjście zapasowe, dwie wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów i strzelnicę obrony wejścia. Budowany w lipcu i sierpniu 1939 r. nie brał udziału w walkach 2-3 września 1939r. Wysadzony został podczas ćwiczeń batalionu bielskiego w 1968 roku.

Pokaż

Schron artyleryjski "Waligóra" – dowódca - porucznik Leopold Galocz, w skład załogi wchodziło 3 podoficerów i 11 szeregowców i kanonierów, łącznie 15 żołnierzy. „Waligóra” to ciężki betonowy schron bojowy typu "D" - tradytor artyleryjski, jedno kondygnacyjny. Uzbrojony był w 2 armaty polowe, kaliber 76,2 mm ustawione w pancernych strzelnicach na ruchomych platformach, 1 ciężki karabin maszynowy typu "Browning" wz. 30, kaliber 7,92 mm ustawiony w strzelnicy w ścianie schronu. Nie zamontowano kopuły pancernej obserwacyjno-bojowej, ułożono jedynie na schronie worki z piaskiem. Posiadał wyrzutnię rakiet oświetlających, zrzutnie granatów, strzelnicę obrony wejścia oraz urządzenia do sygnalizacji świetlnej. Urządzenia wentylacyjne nie zostały zamontowane. Schron został wybudowany w okresie lipiec-sierpień 1939 r. i brał czynny udział w walkach 2 września 1939 r. Załoga na rozkaz dowództwa wycofała się w nocy z 2 na 3 września. Widoczne na nim ślady ostrzału - szczególnie strzelnic są wynikiem ostrzału z niewielkiej odległości podczas kręcenia przez Niemców filmu propagandowego w 1939 roku. 

Pokaż

Schron bojowy "Wąwóz" - dowódca - podporucznik rezerwy Antoni Chudziński. W skład załogi wchodziło również 4 podoficerów i 13 szeregowców, łącznie 18 żołnierzy. „Wąwóz” to ciężki betonowy schron bojowy typu "D", uzbrojony był w jedno działko przeciwpancerne Boforsa, kaliber 37 mm, a także 4 ciężkie karabiny maszynowe typu "Browning" wz. 30, kaliber 7,92 mm, dwa w strzelnicach, jeden używany na górze schronu.. Nie zamontowano kopuły pancernej obserwacyjno-bojowej, jedynie ułożono na schronie worki z piaskiem. Brak wentylacji, oświetlenia, wodociągu, łączności. Posiadał wyjście zapasowe, wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów oraz rury do sygnalizacji optycznej. W części wysadzonej znajdowała się także strzelnica obrony wejścia oraz stanowisko działa przeciwpancernego. Schron został wybudowany w okresie lipiec-sierpień 1939 r. i brał czynny udział w walkach 2-3 września 1939r. W dniu 3 września nie prowadził ostrzału w kierunku zachodnim z powodu uszkodzenia w czasie walk nocnych działka przeciwpancernego i CKM-u w izbach bojowych od strony Węgierskiej Górki. Załoga do wyczerpania amunicji ostrzeliwała próby obejścia polskich pozycji od miejscowości Żabnica. Po wyczerpaniu amunicji około 19.00 odparła jeszcze granatami ostatni atak. Wieczorem pod osłoną ciemności opuściła schron. Część załogi dołączyła przez góry do wojsk polskich i i żołnierze walczyli do kapitulacji w okolicach Lwowa. Dowódca schronu, podporucznik Antoni Chludziński dostał się do niewoli sowieckiej, był więziony a następnie zamordowany przez Rosjan w Charkowie. Schron wysadzony został w roku 1939 roku przez Niemców, którzy zdetonowali w nim miny z pola minowego w Węgierskiej Górce. 

Pokaż

Schron bojowy "Wędrowiec"- dowódca - kapitan Tadeusz Semik, zastępca - sierżant Stanisław Raczyński. W skład załogi wchodziło również 3 podoficerów i 15 szeregowców, łącznie 20 żołnierzy. „Wędrowiec” to ciężki betonowy schron bojowy typu "D", uzbrojony był w jedno działko przeciwpancerne Boforsa, kaliber 37 mm, a także 3 ciężkie karabiny maszynowe typu "Browning" wz. 30, kaliber 7,92 mm, dwa z nich rozmieszczone w strzelnicach a jeden używany na górze schronu. Nie zamontowano kopuły pancernej obserwacyjno-bojowej, ułożono jedynie na schronie worki z piaskiem. Posiada dwa wyjścia zapasowe, dwie wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów, strzelnicę obrony wejścia oraz urządzenia do sygnalizacji optycznej. Urządzenia wentylacyjne oraz agregat prądotwórczy i reflektory nie zostały zabudowane. Schron został wybudowany w okresie lipiec-sierpień 1939 r. i brał czynny udział w walkach mających miejsce 2-3 września 1939 r. Ostatniego dnia oblężenia od południa samotnie powstrzymywał próby przejścia przez Węgierską Górkę oddziałów niemieckich. Skapitulował około godz. 17.00 po wyczerpaniu amunicji. Z jego załogi zginęło 5 żołnierzy: strzelcy Jan Fliś i Jan Kulpa 2 września podczas walki na górze fortu zza osłony worów z piaskiem, sierżant Stanisław Raczyński podobnie w czasie walki na górze schronu 3 września, strzelec Michalski w izbie bojowej działka przeciwpancernego. Strzelec Tlałka został zabity przez Niemców po poddaniu fortu. Obecnie w forcie mieści się Muzeum i Izba Pamięci. 

Pokaż

Schron bojowy "Włóczęga" - dowódca - podporucznik rezerwy Marian Małkowski, w skład załogi wchodziło3 podoficerów oraz 13 szeregowców, łącznie 17 żołnierzy. Ciężki betonowy schron bojowy typu "D" uzbrojony był w 1 działko przeciwpancerne Boforsa, kaliber 37 mm, oraz 3 ciężkie karabiny maszynowe typu "Browning" wz. 30, kaliber 7,92 mm, dwa w strzelnicach, jeden używany na górze schronu. Nie zamontowano kopuły pancernej obserwacyjno-bojowej, jedynie ułożono na schronie worki z piaskiem. Posiadał wyjście zapasowe, jedną wyrzutnię rakiet oświetlających, zrzutnie granatów oraz strzelnicę obrony wejścia. Urządzenia wentylacyjne oraz agregat prądotwórczy i reflektory nie zostały zamontowane. Schron został wybudowany w okresie lipiec-sierpień 1939 r. i brał czynny udział w walkach 2-3 września 1939 r. Walczył do ok. 8.30 3 września, został poddany po wyczerpaniu amunicji i możliwości walki. Z jego załogi zginęło dwóch żołnierzy: kapral Franciszek Tomaszek i kapral Bolesław Wiśniewski. W latach 50-tych wybudowano na schronie dom mieszkalny. Obecnie jest niedostępny do zwiedzania.

Pokaż